فروشگاه ساز رایگان فایل ، همکاری در فروش فایل | سل یو

دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهارتهای خودآگاهی و حل مساله

دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق مهارتهای خودآگاهی و حل مساله
خرید آنلاین
گارانتی خرید

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود.

مبلغ قابل پرداخت 35,100 تومان

پرداخت و دانلود

آشنایی با مهارتهای خودآگاهی و حل مساله

یافته های علمی گواه آن است كه بهداشت روانی از جمله مهمترین نیازهای انسان امروزی است كه برای تامین آن لازم است فرد دقیقاً خود را بشناسد، بتواند دیگران را درك كرده و روابط موثری با آنها ایجاد نماید .هیجانهای منفی و استرس های روزمره خود را شناسایی كرده و آنها را تحت كنترل در آورد، به شیوه ای موثر مشكلات خود را حل كرده و تصمیم های مناسبی را اتخاذ كند و دیگر اینكه كلیشه ای فكر نكرده و اطلاعات را بدون پردازش نپذیرد. لازمه ی برآورده شدن نیازهای اساسی فوق تسلط بر مهارتهای زندگی است. برخی از این مهارتها عبارتند از: مهارتهای خود آگاهی ، مهارتهای ارتباطی، مهارتهای تصمیم گیری و حل مساله، مهارت مقابله با هیجان های منفی، مهارت مقابله با استرس، مهارت تفكر خلاق، مهارت تفكر نقادانه مهارت قاطعیت ،مهارت اعتماد به نفس.(ناصری ،1387)

فرد ماهر به كسی گفته می شود كه توانایی انجام یك كار را به شكل درست داشته باشد. برای اینكه بتوان گفت كسی در كاری دارای مهارت است لازم است كه دو عامل زمان و خطا نیز در نظر گرفته شود. بدین ترتیب به كسی راننده ماهر گفته می شود كه  هم برای رسیدن به مقصد، حداقل زمان را صرف كند و هم در حین رانندگی دارای كمترین خطا باشد. بدیهی است برای اینكه فردی بخواهد در هر زمینه ای به مهارت دست یابد نیاز دارد هم به دانش چگونگی آن عمل آگاهی داشته باشد و هم با تمرین های متوالی آن دانش را به رفتار و عمل تبدیل كند. دانش انجام یك كار را می توان از طریق مختلف كسب كرد ( ناصری، 1387).

در زندگی ما انسانها، واقعیت های متعددی وجود دارد كه چه بخواهیم و چه نخواهیم با آنها مواجه خواهیم شد .زندگی مملو از مشكلاتی است كه باید حل شوند و تصمیم هایی كه باید گرفته شوند بنابراین مهم است كه ما در مواجهه با موقعیت های مساله برانگیز یا تصمیم بر انگیز دارای روش و شیوه باشیم. مسایل و مشكلات و تصمیم گیری از جمله مواردی هستند كه با مهمترین بخش مثلث دستگاه روانی انسان در ارتباط است :

مثلث دستگاه روانی

تفكر كه كاركرد مغز ماست، موجب می شود كه از عهده حل یك مساله برآییم ویا تصمیمی اتخاذ كنیم. حال اگر روش حل مساله و یا شیوه تصمیم گیری ما معیوب باشد بدیهی است كه دیگر اجزای روانی ما یعنی احساسات و رفتار نیز به شكل ناكارآمد فعال خواهد شد (ناصری، 1387) .

مهم نیست افراد در زندگی با مشكل، دردسر، گرفتاری، انتخاب و ... روبرو نشوند، بلكه مهم آن است كه در مواجهه با این گونه موقعیت ها بتوانند به شیوه ای صحیح عمل كنند. بعضی افراد حتی قادر به برطرف كردن مسایل روزمره خود نیستند و در مقابل كوچكترین مساله یا انتخاب، دچار پریشانی، دست پاچگی، آشفتگی و ناراحتی می شوند. در مقابل این گروه، افراد دیگری نیز وجود دارند كه  حل مسایل و مشكلات متنوع و مواجهه با موقعیت های مستلزم تصمیم گیری نه تنها دچار آشوب نمی شوند بلكه به این سطح از خود آگاهی دست می یابند كه نقاط ضعف خود را بهبود بخشند. عمده ترین موفقیت این افراد آن است كه به هنگام روبرو شدن با مشكلات و گرفتن یك تصمیم از روش منظم و مرحله به مرحله استفاده می كنند حال آنكه افراد گروه اول فاقد این توانمندی هستند (ناصری، 1387) .

مواجهه و چالش موفقیت آمیز با مشكلات بخشی از زندگی روزمره هر فردی می باشد. همه افراد در زندگی با مشكلات روبرو می شوند كه باید برای آنها راه حل های صحیح و منطقی بیابند. برخی در برابر مشكلات راه حل های مناسبی را برمی گزینند. اما باید به خاطر داشت كه با اندكی تامل و اندیشه می توان از میان دهها راه حل ممكن، بهترین آن را انتخاب كرد تا كمترین آسیب را در برابر مشكل ایجاد شده، تجربه نمود. اغلب مشکلات  قابل حل بوده و استرس برای ما ایجاد نخواهند كرد. اكثر افراد خیلی برای حل مشكل خود وقت نمی گذارند و لذا بسیاری از راه حلهای موجود را نادیده می گیرند. اندیشه سطحی و تصمیم گیری های سریع عجولانه معمولا به حل كارآمد مشكل نمی انجامد چرا كه در چنین تفكری مسایل عمیق ومهم از نظر دور می مانند(ناصری، 1387) .

2-3 مهارت خود آگاهی و اجزا آن:

توانای شناخت خود و آگاهی از خصوصیات، نیازها، نقاط ضعف و قوت، خواسته ها، ترس ها، احساسات، ارزش و هویت خود می باشد. رشد خود آگاهی به فرد كمك می كند روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه برقرار كند. از جمله مشكلات روانی – اجتماعی مرتبط با خود آگاهی ضعیف می توان به افسردگی احساس حقارت، اعتماد به نفس پایین، مشكلات ارتباطی، احساس تنهایی، ‌سوء مصرف مواد و ... اشاره كرد (سازمان بهداشت جهانی،2000، ترجمه فتی و همكاران، 1386) .

2-3-1  شناخت ویژگی های جسمانی و بدنی :

شناخت ویژگی های ظاهری خود، لازمه خودآگاهی است. می توان با تكیه بر نقاط مثبت خود و احساس رضایت حاصل از آن در جهت برطرف نمودن نقاط ضعف خویش اقدام كرد ( فتحی، 1385)

2-3-2  شناخت توانایی ها و مهارت های خود:

الف) شناخت نقاط قوت: ازجمله ویژگی ها و نقاط مثبت خود، شناخت توانمندی های خود، شناخت پیشرفتها و موفقیت های خود است .

ب) شناخت نقاط ضعف: این شناختها و پذیرش آنها و همچنین درونی ساختن این باور كه هركس می تواند اشتباه كند و از اشتباهات خود درس بگیرد كاملاً ضروری و شرط لازم برای پیشرفت است وقتی انسان خودش را با همه نقاط قوت و ضعف بپذیرد آن وقت می تواند با تكیه بر این خودآگاهی با موفقیت و اعتماد حركت كند ( فتحی، 1385 ) .

2-3-3  شناخت افكار و گفتگوهای درونی :

محققان معتقدند در موقعیت های مختلف زندگی ( چه خوشایند و چه ناخوشایند ) در ذهن هریك از ما افكاری اتوماتیك وار فعال می شود و به شكل گفتگوهای درونی خود را نشان می دهد. این گفتگوها هم می توانند منفی باشد و به احساسات صدمه بزند و وی را در شك و ترسهایش باقی بگذارد و هم می تواند مثبت باشد و احساسات مثبت به وجود آورد، با شناخت گفتگوی درونی منفی خود، می توانیم در هر موقعیتی كه این افكار شروع به فعال شدن می نماید را كنترل كرده و آن را به پیامدهای مثبت ذهنی تبدیل نمود ( جهانی، 1385 ) .

2-3-4 شناخت افكار باورها و ارزشهای خود :

 افراد براساس خانواده هایی كه در آنها تربیت می شوند و دیگر اطلاعاتی كه كسب می كنند، افكاری دارند مجموعه افكار باورها را می سازند و مجموعه ای از این باورها، ارزشها را به وجود می آورند. باورها، افكاری هستند كه آنها را صحیح دانسته و بر مبنای آنها عمل می كنیم. ارزشها، ملاكهایی است كه به وسیله آنها افكار و باورهایمان را مورد ارزیابی قرار می دهیم. باورها، ارزشها و به طوركلی نحوه نگرش ما نسبت به زندگی قابل تغییر است و ما می توانیم هر كجا كه لازم باشد در افكار و باورهایمان به اصلاح وتعدیل ساختهای ذهنی خود بپردازیم (آقاجانی، 1375) .

2-3-5 شناخت اهداف خود:

هدف جایی است كه فرد می خواهد به آن برسد و برای رسیدن به آن برنامه ریزی می كند. هرچه شناخت فرد از خودش واقعی تر باشد، هدفی را هم كه برای خود برمی گزیند واقع بینانه تر خواهد بود و احتمال دستیابی به آن بیشتر خواهد بود. برای دستیابی به اهداف باید آن را از قالب كلی و مبهم خارج ساخته و به اجزایش تقسیم كرد و مرحله مرحله پیش رفت. در طی این مراحل هم باید به توانمدیهای خود بیشتر آگاه شد و این آگاهی منجر به رفع اشتباهات می شود( آقاجانی، 1375).

2-4 عوامل مؤثر در رشد خودآگاهی

پذیرش خود: به طوری كه خودمان، نقاط ضعف و قوتمان و در مجموع آنجه هستیم را بپذیریم. یكی از عوامل مؤثر در پذیرش خود، پذیرفتن اشتباهی است كه از ما سر می زند و سپس بخشش خوداست. (سازمان بهداشت جهانی 2000، ترجمه. فتحی و همكاران، 1386) .

پذیرش دیگران: مهمترین عامل در نپذیرفتن دیگران، ناتوانی ما در پذیرش تفاوتهای بین فردی مان است. اگر بپذیریم هرفرد، انسانی منحصر به فرد و هریك از ما در برخی موارد به دیگران شبیه هستیم و در برخی موارد متفاوت، شناخت و پذیرش آن به خودآگاهی ما كمك می كند (میرخشتی ،‌1375).

2-4-1  مسئولیت پذیری:

بدیهی است بهترین كسی كه می تواند برای ما تصمیم گیری نماید، خود ما هستیم. اگر دیگران به جای ما تصمیم بگیرند، در واقع مسئولیت كارمان را نپذیرفته ایم، ترس از شكست نباید مانعی برای قبول مسئولیت باشد، این كار به خودآگاهی ما كمك می كند (باقریان نژاد، 1386) .

2-5  اهمیت خودآگاهی در روابط زوجین

عدم خودآگاهی زوجین و حتی یكی از آنها می تواند باعث مشكلاتی در روابط آنها شود. هرچه طرفین بیشتر سعی كنند خود را همانگونه كه هستند بشناسند از زندگی لذت بیشتری خواهند برد. زوجین با خود آگاهی می توانند به این باور برسند كه هر انسانی دارای نقاط قوت و ضعف می باشد، به همین دلیل از همسر خود این انتظار را ندارد كه فرد كامل و بی عیب و نقصی باشد. عدم خودآگاهی در زوجین منجر به انتظارات و توقعات بیش از حد، كمال گرایی و غرور خواهد شد ( آقازاده، 1386 ) .

2-6 حل مساله :

 مهارتی است كه شما می توانید در هنگام برنامه ریزی برای برخورد با مشكلات زندگی از آن استفاده كنید. حل مساله یك مهارت مقابله ای عملی است كه از نظر روانشناسی هم مفید است .

استفاده از روش های حل مساله موجب افزایش اعتماد به نفس شما می شود. وقتی شما بدانید كه از مهارتهای حل مساله خوبی برخوردارید، احساس توانمندی و تسلط در شما تقویت می شود. همچنین مهارتهای موثر حل مساله با سازگاری شخصی ارتباط دارد.

افرادی كه با موفقیت مشكلات زندگی را حل و فصل می كنند به این واقعیت واقفند كه غلبه بر مشكلات زندگی مستلزم تلاش و كوشش شخصی است. ( دی زوریلاونزو[1] ،1982 ) .

هر نظریه حل مساله اجتماعی باید سه مفهوم عمده را تعریف كنند: 1- حل مساله 2 – مساله 3- حل كردن. همچنین برای نظریه، پژوهش و عمل، تمایز دو مفهوم، حل مساله و به كاربری راه حل مهم است، تعاریفی كه در زیر آمده است مبتنی بر تعاریفی است كه قبلا ً توسط دی زوریلاونزو(1982) و دی زوریلا و گلدفرید[2]  (1971) ارایه شده است. این تعریف مشخص می سازد، اینجا حل مساله بعنوان یك فعالیت هوشیار، عقلانی پرتلاش و هدفمند مد نظر قرار می گیرد .

پیش از پرداختن مراحل و گام های فرآیند حل مساله توجه شما را به چند نكته مهم جلب می كنیم :

1 – اغلب افرادی كه احساس درماندگی و ناتوانی می كنند  به دلیل این است كه به طور انعطاف ناپذیری تنها از یك راه حل برای مشكلات مختلف زندگی استفاده می كنند. وقتی این راه حل مؤثر واقع نمی شود، آنها راه حل های دیگر را امتحان نمی كنند. واضح است كه اگر ما نتوانیم چیزی را با چكش محكم كنیم، احتمالاً متوسل شدن به پتك راه حل بهتری نخواهد بود. با این حال، وقتی ما در زندگی روزمره مان با چالشها و مشكلاتی روبرو می شویم اغلب این حقیقت را از یاد می بریم ( بامگاردنر، هپن[3]ر وآركین، 1986 ).

2 – گاهی استفاده از یك راه حل جدید و كاملاً متفاوت در برخورد با مشكلات زندگی بسیار سودمند و مؤثر است. این امر بخصوص در برخورد با دیگران صدق می كند. بنابراین بعد از این هرگاه در تلاش برای حل مشكلی درارتباط با افراددیگر ناتوان شدید به یك كارغیر منتظره دست بزنید. منظور این نیست كه به طرز خطرناك و مضری عمل كنید بلکه به خاطر داشته باشید بهترین مساله گشاها كسانی هستند كه خلاقانه و از زوایای مختلف به مشكل می نگرند .

3 – حل مساله نیازمند اتخاذ رویكردی فعال[4] و نه منفعلانه[5] است. دو سبك مقابله ای در برخورد با مشكلات زندگی زیاد مفید نیستند، عبارتند از: پاسخ سركوبگرانه[6] و واكنشی[7] و شتاب زده به مسایل  (هپنر، كوك، رایت و جانس، 1995 ) .

2-7 حل مساله اجتماعی و روانشناسی بالینی

در زمینه روانشناسی بالینی، مشاوره و سلامت ( حل مساله اجتماعی ) به عنوان مهمترین واژه برای این پدیده بكار می رود ( دی زوریلاونزو[8] ، 1982 ) و لغت اجتماعی بدین معنا نیست كه مطالعه حل مساله را به نوع بخصوصی از مساله محدود كند، بلكه در جهت روشن كردن  این واقعیت است كه كانون مطالعه، در مورد حل مساله ای است كه درون محیط اجتماعی طبیعی رخ می دهد. بنابراین نظرات و پژوهش در مورد حل مساله اجتماعی با انواعی از مشكلات از جمله مشكلات شخصی ( مثل پول، دارایی )، مشكلات فردی/درون فردی ( شناختی، هیجانی، رفتاری، سلامتی ) و مشكلات اجتماعی ( مثل خدمات عمومی و جرم ) سرو كار دارد. یك مساله یا موقعیت مساله زا به عنوان هر موقعیت یا تكلیف زندگی می باشدكه نیازمندپاسخی برای كنش سازگارانه است .

نیازمندیها در یك موقعیت مساله زا ممكن است اساساً در محیط (مثل خواسته های تكالیف مهم ) یا در درون فرد باشد. موانع ممكن است شامل تازگی، مبهم بودن، غیر قابل پیش بینی بودن، محركهای تعارض برانگیز، كمبود مهارت در عملكرد باشد. یك مشكل ویژه ممكن است یك واقعه زمانی و خاص ( مثل از دست دادن سرویس اداره، یا یك بیماری حاد ) یك مجموعه از وقایع مشابه یا مرتبط (تخطی دختر نوجوان از وظایف خود ) یا یك موقعیت مستمر و مداوم ( مثل درد مداوم، احساسات تنهایی یا ملامت ) باشد. یك راه حل، پاسخ یا الگوی پاسخ مقابله ای ویژه ( شناختی یا رفتاری ) است كه برای یك موقعیت مساله ساز ویژه بكار رود .

یك راه حل مؤثر راه حلی است كه هدف حل مساله را ارتقا می دهد ( مثل تغییر موفقیت و یا واكنش های هیجانی فرد به آن، به طوری كه دیگر به عنوان یك مساله مد نظر نباشد ) و در همان زمان باعث افزایش پیامد های مثبت و كاهش پیامد های منفی می شود .

این پیامد های مربوط، علاوه بر تاثیر خود فرد، بر دیگران نیز تاثیر می گذارد و پیامد های بلند مدت آن همچون پیامد های كوتاه مدت، مطلوب هستند. همچنان كه اشاره شد یك نظریه حل مساله اجتماعی باید بین دو مفهوم  (( حل مساله )) و (( به كاربری راه حل )) تمایز قایل شود. این دو فرآیند از لحاظ مفهومی متفاوت بوده و مستلزم مجموعه های متفاوتی از مهارتهاست. (( حل مساله )) اشاره به فرآیند یافتن راه حل مساله های ویژه دارد.به نظر می رسد مهارتهای حل مساله كلی باشند،درحالی كه انتظار میرود مهارتهای بكاربری راه حل با توجه به نوع مساله و راه حل، در میان موقعیت گسترده و متنوع باشند. به علت متفاوت بودن آنها، مهارتهای حل مساله و بكاربری راه حل همیشه با هم همبسته و مرتبط نیستند. از این رو ممكن است برخی بیماران و مراجعان در مهارتهای (( حل مساله )) مشكلاتی داشته باشند اما مهارتهای ((كاربری راه حل)) خوب و مطلوبی ازخود نشان بدهند.(دی زوریلاونزو، 2000، به نقل از چانگ[9]، 2004).


[1] Dzurilla&Nezu

[2] Goldfried

[3] Heppner&Arkin

[4] Active

[5] passive

[6] suppressive respone         

[7] reactive

[8] Dzurilla&Nezu

[9] Chan

توجه: پس از خرید فایل، لینک دانلود بصورت خودکار در اختیار شما قرار می گیرد و همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال می شود.

مبلغ قابل پرداخت 35,100 تومان

پرداخت و دانلود

اشتراک بگذارید:

برچسب ها : دانلود مبانی نظری مهارتهای خودآگاهی و حل مساله , پیشینه تحقیق مهارتهای خودآگاهی و حل مساله

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر